Cảm thụ văn học là gì?
Cảm thụ văn học là sự cảm nhận những giá trị nổi bật, những điều sâu sắc và đẹp đẽ trong các tác phẩm (tiểu thuyết, truyện ngắn, bài văn, bài thơ…) hay một bộ phận của tác phẩm (đoạn văn, đoạn thơ…).
Nó không đơn thuần là việc nắm bắt nội dung hay ý nghĩa bề mặt mà còn là sự cảm nhận bằng tâm hồn, cảm xúc, thậm chí là tưởng tượng để hoá thân vào nhân vật, vào thế giới mà tác giả đã xây dựng.
Nhà văn Anh Đức từng viết rằng: “Khi đọc tôi không chỉ thấy con chữ mà còn thấy cảnh tượng phía sau những con chữ ấy, trí tưởng tượng nhiều khi dẫn tôi đi rất xa, vẽ thêm lắm điều thú vị!”.
Thế nào là một bài cảm thụ văn học?
Bài cảm thụ văn học là một dạng văn nghị luận (hay văn bản đánh giá, bình luận) mà người viết thể hiện sự cảm nhận, suy nghĩ, đánh giá của mình về một tác phẩm văn học cụ thể.
Mục đích của bài viết này là chia sẻ những rung động, phân tích những cái hay, cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, cũng như thuyết phục người đọc về những cảm nhận đó.
Tuy không phải là một thể loại văn học, nhưng một bài viết cảm thụ văn học hay vẫn cần có bố cục rõ ràng: Có mở bài (giới thiệu tác phẩm và cảm nhận chung), thân bài (phân tích chi tiết) và kết bài (khái quát lại cảm nhận).
Kỹ năng và kiến thức cần có khi viết bài cảm thụ văn học
Trau dồi sự hứng thú khi tiếp xúc với văn, thơ
Một trong số cách để giỏi cảm thụ văn học chính là rèn luyện kỹ năng trau truốt văn thơ, người viết cần rèn luyện để có thể nhận thức đúng và cảm nhận đúng ý mà nhà văn muốn gửi gắm vào từng câu chữ đó. Để làm được điều này ta phải đọc các tác phẩm thường xuyên và gia tăng trí tưởng tượng của mình.
Tích lũy vốn hiểu biết về văn học và cuộc sống
Cảm thụ văn học là không chỉ là sự tưởng tượng phong phú mà đó còn là quá trình tích lũy sự hiểu biết vốn có từ cuộc sống thực tế. Cảm thụ văn học phụ thuộc vào vốn sống, sự hiểu biết và những kiến thức mà việc học tích lũy được. Đôi khi những hoạt động quan sát cuộc sống hàng ngày cũng cho người viết những trải nghiệm thực tế đầy bổ ích và hỗ trợ tốt cho khả năng cảm thụ một tác phẩm văn học.
Nắm vững kiến thức cơ bản về ngôn ngữ, cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ của tác giả
Để quá trình cảm thụ văn học trở nên dễ dàng và hiệu quả đó chính là người viết cần hiểu khái niệm của các biện pháp tu từ và xác định đúng biện pháp tu từ trong từng đoạn văn. Khai thác được những biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng trong đoạn văn đó. Một số biện pháp như nhân hóa, so sánh, điệp từ, đảo ngữ…. Từ đó ta có thể khai thác được tối đa chiều sâu của nội dung và vấn đề được đề cập.
Các bước viết bài cảm thụ văn học
Bước 1: Đọc kỹ tác phẩm và xác định đúng vấn đề mà ta muốn viết về tác phẩm đó (Ta cần trả lời được điều gì? Nêu bật được vấn đề gì?). Cần đọc có suy ngẫm, tưởng tượng và rung động thật sự sẽ giúp ta viết bài văn cảm thụ tốt.
Bước 2: Công việc tiếp theo của người viết là nắm được yếu tố nào đã được tác giả xây dựng nhằm làm nổi bật lên phong cách của họ, nói cách khác là yếu tố nổi bật nhất trong tác phẩm ta vừa thưởng thức.
Bước 3: Chúng ta cần viết một bài cảm thụ thật nhanh (không cần quá trau truốt) hướng vào vấn đề mà ta muốn viết. Bài viết có thể bắt đầu bằng một câu mở đầu để dẫn dắt độc giả hoặc trả lời thẳng vào câu hỏi chính; Tiếp đó cần nêu rõ các ý theo vấn đề chính; Cuối cùng có thể nêu “đoạn kết” bằng một câu ngắn gọn để gói lại nội dung cảm thụ.
Bước 4: Sau khi đã viết nhanh bài cảm thụ văn học, người viết có thể chậm rãi đọc lại bài của mình và sửa chữa hay thêm bớt (sửa các lỗi chính tả; bài viết cần thêm ý nào không; có đoạn nào trùng lặp hoặc bị thiếu không; rồi thì “làm mềm” lại bài viết của mình bằng những câu từ bay bổng hơn; và “làm hài” bài viết bằng những câu từ vui nhộn, chơi chữ…).
Trên đây là bài viết “Cảm thụ văn học là gì? Cách viết bài cảm thụ văn học” của Blog Văn học Điện ảnh, mong rằng bài viết có những thông tin hữu ích với quý độc giả!
