Cảm thụ điện ảnh là gì? Làm thế nào để tăng khả năng cảm thụ điện ảnh?

Nghệ thuật điện ảnh cũng như những môn nghệ thuật khác, đó là quá trình sáng tạo nên cái đẹp với những giá trị thẩm mỹ, và cảm thụ điện ảnh là cảm được cái đẹp có trong tác phẩm điện ảnh đó, cũng như phân tích những khía cạnh chưa hoàn thiện của tác phẩm. Người ta thường nói “nghệ thuật bắt nguồn từ cuộc sống”, vậy nên tăng khả năng cảm thụ điện ảnh cũng là cách để tăng khả năng cảm thụ của chúng ta về cuộc sống và thế giới.

Cảm thụ điện ảnh là gì?

Cảm thụ tác phẩm điện ảnh là quá trình sử dụng kiến thức cuộc sống, sự trải nghiệm tác phẩm, sự hiểu biết về phê bình điện ảnh, cùng với sự thiện chí và khách quan, nhằm chỉ ra cái hay, cái đẹp, cái còn thiếu sót của một bộ phim.

Theo triết gia người Mỹ – Kendall Walton: “Điện ảnh là cánh cửa dẫn lối để mỗi khán giả được trải nghiệm một thực tại khác”.

Bởi vậy, mỗi chúng ta lại có những trải nghiệm khác nhau sau khi thưởng thức một tác phẩm. Sau mỗi bộ phim, chúng ta có thể có nhiều câu chuyện để kể, có nhiều kiến thức để sẻ chia.

Thế nào là một bài cảm thụ điện ảnh?

Một bài cảm thụ điện ảnh có thể là một bài viết phê bình báo chí đến từ những nhà báo viết mảng điện ảnh, một bài bình luận về một bộ phim của một trang blog cá nhân nào đó (như trang này chẳng hạn), hoặc một video của một YouTuber phân tích một bộ phim…

Bởi nhiều khán giả yêu điện ảnh sau khi xem xong một bộ phim, nếu họ thấy ưng ý, họ sẽ muốn tìm những video, bài viết bình luận về bộ phim để hiểu thêm về tác phẩm đó; họ muốn tìm kiếm thêm những cái hay, cái đẹp, cái thông điệp và nhiều thứ khác mà đạo diễn, biên kịch đã sáng tạo.

Người viết bài cảm thụ điện ảnh cũng được coi là những nghệ sĩ sáng tạo; bởi việc viết một bài phê bình, lý luận, đánh giá một bộ phim, cũng đòi hỏi người viết phải có những hiểu biết sâu sắc về kiến thức điện ảnh, kiến thức văn hoá, có nhận thức thẩm mỹ tốt, mới có thể tìm ra những cái hay, cái đẹp, cái chưa đẹp trong một tác phẩm điện ảnh.

Vai trò của cảm thụ điện ảnh là gì?

Một nhà mỹ học người Nga đã viết rằng: “Bình phẩm không tự nó tạo ra giá trị, nhưng giá trị phải thông qua bình phẩm mới thấy rõ”. Không có sự sáng tạo của những nhà phê bình phim chuyên nghiệp, những nhà báo chuyên về lý luận điện ảnh, những blogger, vlogger về phim ảnh… công chúng xem phim sẽ khó có điều kiện thấu hiểu đúng, hiểu hết một tác phẩm điện ảnh mà họ quan tâm.

Có những bộ phim mà khán giả lúc xem chưa hiểu lắm, nhưng khi được nghe, được đọc những bài phân tích, cảm thụ điện ảnh thì lại có thêm kiến thức mới, góc nhìn mới, giúp khán giả hòa mình vào đời sống điện ảnh, biết cách thưởng thức một tác phẩm điện ảnh. Nói cách khác, công tác phê bình điện ảnh sẽ giúp định hướng thưởng thức nghệ thuật điện ảnh cho công chúng.

Bên cạnh vai trò giúp công chúng nâng cao khả năng thấu hiểu điện ảnh. Thì việc lý luận, phê bình, cảm nhận một tác phẩm điện ảnh một cách nghiêm túc cũng giúp tác giả của tác phẩm rút ra những bài học hữu ích. Đây là mối quan hệ hai chiều tương hỗ lẫn nhau. Bởi có tác phẩm thì mới có phê bình, đánh giá. Phê bình, đánh giá sẽ phục vụ định hướng sáng tác và thưởng thức thành quả sáng tác.

Làm thế nào để tăng khả năng cảm thụ điện ảnh?

Tích luỹ vốn hiểu biết về văn hoá, xã hội

Khi xem bộ phim My Way (tựa Việt: Chặng Đường Tôi Đi), một bộ phim về đề tài chiến tranh sản xuất năm 2011, có người sẽ chìm đắm trong những thước phim mô tả sự khốc liệt của Thế Chiến II, họ biết được bối cảnh lịch sử, hiểu được cuộc hành trình của 2 nhân vật chính khi lần lượt đầu quân cho quân đội của các nước khác nhau… Nhưng cũng sẽ có người chỉ coi đó là một bộ phim hành động bắn nhau đì đùng, và chẳng nắm bắt được 2 nhân vật chính đang đang ở phe Đồng Minh hay phe Trục. Nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt này là do hai người xem đó có vốn hiểu biết khác nhau.

Bởi vậy, để nâng cao khả năng cảm thụ về phim thì rất cần việc tự làm giàu vốn hiểu biết về cuộc sống, về văn hoá, xã hội. Có những bộ phim dễ xem, nhưng cũng có những bộ phim yêu cầu ta phải hiểu biết về một kiến thức xã hội nào đó.

Hãy xem phim với tâm thế thưởng thức nghệ thuật

Đa số chúng ta thường xem phim là phương tiện giải trí đơn thuần, nhưng nếu bạn thực sự muốn cải thiện khả năng cảm thụ nghệ thuật nói chung và cảm thụ điện ảnh nói riêng, thì hãy xem phim với tâm thế thưởng thức một tác phẩm nghệ thuật, bên cạnh đó là một cái đầu với tư duy phản biện luôn sẵn sàng.

Với người xem phim đại chúng, họ có thể quan tâm đến cảm xúc của họ hơn là đánh giá khách quan bộ phim; khi đó các yếu tố thường được bàn luận như là cốt truyện thế nào, phim dễ đoán hay khó đoán, cái kết có hậu hay không, hay thậm chí là nam chính, nữ chính có đẹp hay không nữa, bla bla…

Nhưng ở mức độ cảm thụ phim cao hơn mà ta đang muốn hướng đến, khi xem phim ta hãy không ngừng đặt câu hỏi, hãy thử tìm lời giải cho từng quyết định của đạo diễn, hãy chú ý đến cách quay phim, diễn xuất diễn viên, tâm lý nhân vật, màu sắc, âm thanh, âm nhạc, tiết tấu phim, bố cục phim hay những vấn đề thời sự mà phim muốn truyền tải…

Mua sách Phương Pháp Phê Bình Điện Ảnh tại Tiki

Mua sách Phương Pháp Phê Bình Điện Ảnh tại Lazada